Jensen Huang, giám đốc điều hành Nvidia, hiện là người giàu thứ 10 tại Hoa Kỳ, sở hữu khối tài sản trị giá 127 tỷ USD (198,6 tỷ AUD). Về lý thuyết, khi ông qua đời, tài sản của ông phải đóng 40% thuế di sản cho chính phủ.
Nhưng Huang, 61 tuổi, không chỉ là thiên tài kỹ thuật và biểu tượng của Silicon Valley, với công ty sản xuất chip AI giá trị thứ hai thế giới, mà còn là người hưởng lợi từ hàng loạt cơ chế tránh thuế. Các hồ sơ chứng khoán và thuế cho thấy ông sẽ có thể truyền lại phần lớn tài sản khổng lồ này mà hầu như không phải chịu thuế.
Gia đình Huang dự kiến tiết kiệm được khoảng 8 tỷ USD (12,5 tỷ AUD) – nằm trong số các thương vụ tránh thuế lớn nhất nước Mỹ.
Các chiến lược mà Huang sử dụng nay đã trở nên phổ biến trong giới siêu giàu. Điều này cho thấy thuế di sản – vốn chỉ áp dụng cho một phần nhỏ triệu phú – đã gần như bị “vô hiệu hóa”.
Nguồn thu từ thuế di sản gần như không tăng từ năm 2000, dù tài sản của nhóm giàu nhất đã tăng gấp bốn lần. Nếu thuế giữ nguyên hiệu lực, năm ngoái lẽ ra phải thu được khoảng 120 tỷ USD (187 tỷ AUD), nhưng thực tế chỉ đạt khoảng 1/4 con số đó.
Câu chuyện tránh thuế của Huang là ví dụ điển hình cho cách siêu giàu “uốn cong” luật thuế Mỹ. Các kỹ thuật này không do Quốc hội ban hành mà do luật sư sáng tạo, khai thác các kẽ hở pháp lý, phán quyết tòa án, và hướng dẫn riêng của IRS, rồi biến thành “mẫu” để nhân rộng.
“Đừng mong Quốc hội ngăn chặn điều này” – Jack Bogdanski, giáo sư Luật tại Lewis & Clark, cho biết:
“Có cả một đội ngũ luật sư thiên tài, tính phí 1.000 USD/giờ, suốt ngày nghĩ ra cách để né thuế.”
Theo Daniel Hemel (Đại học New York), người giàu nhất Mỹ có thể chuyển khoảng 200 tỷ USD (312 tỷ AUD)/năm cho thế hệ sau mà không đóng thuế di sản, nhờ hệ thống quỹ tín thác và các cấu trúc né thuế phức tạp.
IRS đã yếu đi do cắt giảm ngân sách nhiều năm. Đầu thập niên 1990, hơn 20% tờ khai thuế di sản bị kiểm toán; đến 2020, chỉ còn 3%. Với đảng Cộng hòa kiểm soát Nhà Trắng và Quốc hội, xu hướng này càng tăng, bởi họ nhiều năm qua đã tìm cách xóa bỏ thuế di sản.
Các hồ sơ của SEC và báo cáo quỹ từ thiện gia đình Huang cho thấy, hệ thống thuế di sản Mỹ gần như bị làm rỗng ruột.
Người phát ngôn của Nvidia, Stephanie Matthew, từ chối bình luận chi tiết.
Hoa Kỳ áp dụng thuế di sản hiện đại từ năm 1916. Nhiều thập niên gần đây, đảng Cộng hòa đã giảm thuế suất và nâng mức miễn trừ. Hiện nay, một cặp vợ chồng có thể truyền lại khoảng 27 triệu USD (42 triệu AUD) miễn thuế; phần vượt quá sẽ bị đánh 40%.
Các bước tránh thuế của Jensen Huang
- 2012: Ông cùng vợ Lori lập quỹ tín thác không hủy ngang, đưa vào 584.000 cổ phiếu Nvidia (trị giá 7 triệu USD, nay hơn 3 tỷ USD). Thay vì đóng hơn 1 tỷ USD thuế di sản, họ chỉ tốn vài trăm ngàn USD.
- 2016: Thiết lập GRATs (Grantor-Retained Annuity Trusts), đưa 3 triệu cổ phiếu Nvidia (100 triệu USD, nay 15 tỷ USD). Nhờ đó, gia đình tránh được khoảng 6 tỷ USD (9,4 tỷ AUD) thuế di sản.
- Từ 2007: Thông qua Quỹ từ thiện Jen Hsun & Lori Huang Foundation, quyên tặng cổ phiếu Nvidia trị giá 330 triệu USD (nay hơn 2 tỷ USD). Nhờ donor-advised fund (DAF) – quỹ do chính họ kiểm soát – họ vừa được giảm thuế thu nhập, vừa giảm thêm 800 triệu USD (1,2 tỷ AUD) tiền thuế di sản.
Các quỹ DAF không bắt buộc phải chi tiền cho hoạt động từ thiện ngay, và quyền kiểm soát có thể truyền lại cho thế hệ sau mà không phải chịu thuế.
Cách né quy định công khai Chủ sở hữu hưởng lợi (Beneficial Ownership)
Nhiều quốc gia “onshore” đã buộc doanh nghiệp phải nộp danh sách chủ sở hữu hưởng lợi thực sự. Điều này làm nhiều người lo ngại về quyền riêng tư.
Giải pháp: đăng ký một Foundation (Quỹ) – lý tưởng là ở Seychelles – và để quỹ này đứng tên sở hữu công ty.
Theo luật Seychelles (Điều 71, Luật Foundations), Foundation được coi là chủ sở hữu hợp pháp và cũng là chủ sở hữu hưởng lợi của tài sản.
Foundation có thể là:
- Foundation có người thụ hưởng (giống truyền thống), hoặc
- Purpose Foundation (Quỹ mục đích): chỉ để nắm giữ tài sản, không ghi danh bất kỳ cá nhân nào hưởng lợi.
Lợi ích của Purpose Foundation:
- Không ai có thể tranh cãi rằng cá nhân nào đó có quyền hợp pháp với tài sản.
- An toàn trước chủ nợ của người sáng lập.
- Nếu đặt tại quốc gia “nil tax” (thuế suất 0%), lợi nhuận từ công ty con cũng có thể không bị đánh thuế.
- Có thể chuyển đổi thành Foundation có người thụ hưởng sau này.
Ví dụ: một luật sư đã đăng ký Purpose Foundation tại Seychelles chỉ để sở hữu 2 công ty Mauritius.
- Bình luận